Pakhuis in de Kolfstraat op de hoek van de Steenstraat (links).

12 reacties Commentaar van bezoekers

J.de Korte 2 jaar geleden

Andrew/ Pim naar aanleiding van jullie schrijven m.n. over Bijbelteksten op rijm e.d. In de 16e- en 17e eeuw waren er reeds een soort kinderbijbels. Vanuit het voorgeslacht heb ik een hele oude kinderbijbel met op iedere bladzijde ( horizontaal A4) bovenaan het desbetreffende Bijbelboek met hoofdstuk. Daaronder een gravure over dit bijbegedeelte. Daaronder een kort stukje 'eenvoudige'tekst. Onder deze tekst op iedere bladzijde over de desbetreffende tekst nog twee rijmpjes, elk van 4 regels.Deze kinderbijbel, tellend ca. 185 bladzijden, is als 2e druk uitgegeven door Izaak Enschede te Haarlem in 1717. De 1e druk verscheen in 1584 te Leiden door Christoffel Flantijn. ( schuilnaam Jacobus Villanus). In deze 2e druk werden de kopergravures gebruikt van de 1e druk. De graveur was Pieter van Borcht. ( -1582). De tekst is van een zekere "HieL", de schuilnaam van Hendrik Jansz. Barrefeld, een linnenwever uit Barneveld.
Het tekstgedeelte van onze gevelsteen kwam in bovengenoemde kinderbijbel niet voor.:) Men probeerde inderdaad met platen/ gravures en eenvoudige tekst ( soms rijm) de Bijbelse inhoud dichter bij het volk te brengen. Heel boeiend!

meld misbruik

AvValen 2 jaar geleden

Haha!! Zo had ik het nog nooit bekeken Pim!
Maar het zal inderdaad zijn zoals je aangaf, een vrije bewerking om de tekst beter te laten 'haken'. Al moet gezegd worden dat er in die tijd ook een rijmbijbel was van Jacob van Maerlant... Ik heb hem er niet op nageslagen maar wie weet ga ik nog een keer op zoek. https://www.dbnl.org/tekst/maer002mgys01_01/maer002mgys01_01_0001.php#632

meld misbruik

Pim 2 jaar geleden

Ha Andrew, heel informatief, dank je. Ik had al impliciet een voorzichtig voorbehoud gemaakt over het latijn, want ik vond het rijm zo opvallend. Dat ‘int uittaerste warachtigh’ staat niet in Matteus. En dat maakt het een soort losstaand gezegde dat het gewone volk, ook analfabeten, makkelijk konden onthouden en opdreunen wanneer van toepassing. Helemaal left field: tegenwoordig halen we regelmatig een zak potgrond bij het tuincentrum om in te zaaien. Dat bestond traditioneel uit turf. Misschien kon je bij het turfhuis niet alleen turf als brandstof maar ook als potgrond kopen en dan is een bijbelvers over plantjes wel heel toepasselijk.

meld misbruik

J. de Korte 2 jaar geleden

Ha Pim, wat je schrijft over het tijdstip van het plaatsen van de steen ga ik helemaal met je mee. Ik dacht ook al in die richting: hij lijkt inderdaad later ingezet. Je verklaring over de tekst van de steen vind ik wel heel bijzonder en sterk!. Het maakt me des te nieuwgieriger waar deze gevelsteen oorspronkelijk vandaan komt en of de steen bewaard is gebleven c.q. soms elders is herplaatst. Ik ben hem overigens met mijn speurtochten in de binnenstad nog niet tegen gekomen.

meld misbruik

AvValen 2 jaar geleden

Je hoort het vaker, maar het is toch niet waar. Ook voor de reformatie bestonden er al bijbelvertalingen in het Nederlands, bijv. de Delftse bijbel uit 1477. De officiële kerktaal was latijn, zeker ook de liturgische teksten. Maar de prediking en verdere communicatie waren ook toen gewoon in de volkstaal.
Het zou interessant zijn teksten als deze, maar bijv. ook die van de steen uit de Spuipoort aan een neerlandicus voor te leggen voor de datering. (Zie bijv. https://www.kn.nl/nieuws/gewone-mensen-lazen-de-bijbel-al-voor-de-reformatie-in-volkstaal/ of https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Bijbelvertalingen_in_het_Nederlands)

meld misbruik

Pim 2 jaar geleden

Op 947_1646 Is de tekst verkeerd afgelezen. Er staat geen planinghe op de steen maar plantinghe. Ik denk dat de steen later in de gevel is gezet. Ten eerste, zoals ik het begreep, waren alle bijbelteksten voor de reformatie in het latijn, want dat was de voertaal binnen de katholieke kerk. Het turfhuis was een religieus gebouw (want eigendom van de kerk) en dateert van voor de reformatie. Was de steen er bij de bouw ingezet, dan was de tekst waarschijnlijk in het latijn geweest. Ten tweede, zie 554_34643, heeft de metselaar geen rekening gehouden met de steen in zijn metselverband. Als je naar de zijden van de oorspronkelijke vensters (de boogvensters bovenin) kijkt, zie je dat hij netjes eindigde, maar tegen de zijden van de steen en ook tegen het schuine dakje eindigt het verband slordig. Dat geeft wat mij betreft aan dat de steen er later is ingezet. Hoeveel later natuurlijk geen idee. De tekst zelf is ook wel interessant want dat is niet de statenvertaling van 1637 (‘Alle plant die Mijn hemelse Vader niet geplant heeft, zal uitgeroeid worden’). De steen is dus wel ouder dan 1637. De letterlijke tekst kun je dus lezen als een aansporing om onkruid te gaan wieden, maar wat Jezus hier eigenlijk mee bedoelt is dat alleen zijn leer, het christendom, zal blijven bestaan, alle andere religies zullen verdwijnen.

meld misbruik

J. de Korte 2 jaar geleden

Ha Andrew, wat je schrijft zal de intentie van deze tekst zijn. Jij zit hiermee op het juiste spoor. Zo zijn er inderdaad meer gevelstenen in de stad te ontdekken met gelijke strekking. Bedankt voor je reactie en het meedenken!

meld misbruik

AvValen 2 jaar geleden

Ik denk meer aan een algemene oproep (maak geen plannen buiten God om), zoals op meer gevelstenen, dan een directe relatie met het werk van de Heilige Geestmeesters aan wie dit turfhuis toebehoorde (maar voor wie de bijbeltekst uiteraard ook gold).
Of de steen nog ergens anders vandaan kwam is denk ik nu helemaal niet meer vast te stellen.

meld misbruik

Ad 2 jaar geleden

Moet zijn 947_1646.

meld misbruik

Ad 2 jaar geleden

Hoi Johan. Lees annotatie. Zover ik weet diende het als voorraad turfopslag voor o.a. het Stovenhuisje Grote kerk aan de Pottenkade. In de oorlogsjaren W.O. 2 werden ook porties turf uitgedeeld.

meld misbruik

J.de Korte 2 jaar geleden

Wat ik al eerder aanhaalde van C.J.P. Lips bij foto 947_1636 is dat dit mogelijk het oudste bewaarde pakhuis was in Nederland. Ook dit pand zouden we aan de dag van vandaag absoluut niet meer slopen.
Ik heb nooit de relatie begrepen tussen de bijzondere Bijbeltekst op de gevelsteen ( zie ook 552_306021) met de gebouwfunctie 'turfhuis'. Heeft deze gevelsteen soms nog in een ander gebouw gezeten of heeft dit pand naast turfhuis nog een andere functie gehad? Wie weet meer?

meld misbruik

Pim 2 jaar geleden

Zie 555_15044 (identiek, maar deze afbeelding in hogere resolutie): De Kolfstraat rechts hoek Steenstraat links. Met het uit 1400 daterende turfhuis van de heilige geestmeesters ter Groterkerk. In de zomer werd hierin turf opgeslagen, die ’s winters onder de armen werd verdeeld.

meld misbruik