Het Kruittoren of Minnebrugstoren op de Vest, gezien vanaf het Vrieseplein naar het …
Afbeelding 552_701152
- Collectie
- Gemeentelijke Prentverzameling
- Inventarisnummer
- 552_701152
- Beschrijving
- Het Kruittoren of Minnebrugstoren op de Vest, gezien vanaf het Vrieseplein naar het westen in de Vriesestraat.
- Gebouw / instelling
- Kruithuis / Kruittoren / Minnebrugstoren
- Geografie
- Dordrecht
- Straat
- Vrieseplein Vriesestraat
- Datum of periode
- 01-01-1850 ‐ 31-12-1870
- Trefwoorden
- torens
toon op grote kaart
Goed om te weten: de plek kan afwijken van de werkelijke locatie (hij wordt automatisch gegenereerd).
15 reacties Commentaar van bezoekers
================================================ https://proxy.archieven.nl/46/8DDC1AF3BDD34716951CBB1443D7739F ================================================ Dat de Vriesestraat, oorspronkelijk de 'Heer Hendrik Vriezestraat' heette zal niet algemeen bekend zijn bij de Dordtenaar en ook niet dat er i.i.g. al in 1250 een klooster en kerk was op en rond het voormalig Buytink gebied wat bewoond werd door Barrevoeter-Monniken van de orde van St. Franciscus en in de wandeling 'Broers' werden genoemd. Van Dalen schrijft hier verder over: "Zij gingen blootsvoets met lederen sandalen, gekleed in grauwe Caputien met ronde kappen en waren omgord met geknoopte zeelkoorden. Het klooster was een zeer uitgestrekt gebouw met bijbehoorende kerk, die grooter en fraaier was dan de Augustijnenkerk, en drie met traliën afgeschoten altaren had." Wanneer ik het artikel in onderstaande link verder lees, wordt ik er niet persé vrolijker van, van wat zich daar allemaal heeft afgespeeld. ================================================ https://proxy.archieven.nl/46/D3C944C5736C4D69937A7F0CA47C1FB0 ================================================ https://oud.drechtsteden.nl/download/files/fF9zY29wZT1zaXRlfGZpbGVPYmplY3Q9MTE3MzE1MjA2NXxfY2hlY2tzdW09YmFhMjA2OGMxYzE3OTUxMDExYWZiMjQzOTE4Y2ZmMjdhMDc1ZDQzMTE4MGFmNzZkMzBhYzhiZTgzYjJhN2VmN3w%3D/diep-13-middeleeuwse-beschilderde-grafkelders-opnieuw-onderzocht ================================================ https://proxy.archieven.nl/46/155F616FBBB447F5836CFB39967B656D ================================================ https://proxy.archieven.nl/46/509DD0DAD3174DC38BA5E1485DDA1BB1 ================================================ Nog één keertje dan ;-) ... De Minnebrugstoren was eveens van hoogen ouderdom en strekte weleer tot poort. In 1504 werd hij ingericht tot kruittoren. Hij bezat twee steenen overwelfde vertrekken, trappen als het huis Merwede en werd met ijzeren deuren gesloten. Het plein vóór den toren diende tot een der gerechtsplaatsen, die later verplaatst werden naar een veld in de Noord, het Galgenveld. De toren werd kort vóór het sloopen der ophaalbrug afgebroken. ================================================ https://proxy.archieven.nl/46/3D1E523A7ACE439E8BE12C8C07D080C3
Itz had wel smaak moet ik zeggen, van mij had het mogen blijven staan. Zou wel leuk zijn te achterhalen waar het uurwerk is gebleven wat Itz er dan kennelijk in heeft laten zetten en waar in de raadsvergadering van 8 juli 1871 een verzoek werd behandeld van "Haver Droeze c.s.‚ om bij de wegruiming van den kruidtoren in de Vriezestraat het zich daarop bevindende uurwerk weder in de nabijheid te plaatsen." Zie: =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/2BE47DCD27354DB9BC51725421323BA7 =================================================================== Ca 30 jaar later heeft de Gemeente zich nog niet aan de belofte gehouden, blijkens een verzoek van de heer Dicke, zie 1e kolom onderop: =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/44B60F4BE5334CFEB1D455365611484A =================================================================== Mr. J. J. Beyerman spreekt van de Kruijd Tooren in zijn artikel "Uit Dordrechts Verleden", zie : =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/E24DCED2C8CB46B4A147B241C038ADA2 =================================================================== Jan van de Maas heeft het over de Minnebrugstoren in 2 van zijn artikelen "Dordsche Schetsen", zie: =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/510B4FFFEA084FE4A785DF47C1F160F9 =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/8ED0A8C4E03E4F41A5E430A6C3353CFD =================================================================== Zie ook de beschrijving in de advertentie "Verkoop tot Amotie bij Inschrijving": =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/D9657A90D7CD4B179A3360A749F5FCF6 =================================================================== De Kruittoren werd kennelijk tot het laatst toe werkelijk nog gebruikt voor de opslag van kruit. Een voorstel voor een nieuwe opslagplaats werd gedaan tijdens de gemeenteraadsvergadering van 15-08-1871. Zie derde kolom: https://proxy.archieven.nl/46/5F6995AD9672432DB55F9E799414E506 =================================================================== De regels ten aanzien van de veiligheid worden nog maar eens aangescherpt, zie: =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/247420A1C16A4195840B221638777D5F =================================================================== De Raad der Stad Dordrecht bespreekt op 24-1-1807 de veiligheid van de Stads Kruidtoren n.a.v. een zich in Leiden afgespeelde ramp op 12-1-1807. Zie kolom 1: =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/F848E7500B334C0AA328EEB5F1E5BAB5 =================================================================== De ramp te Leiden wordt 100 jaar later hier nog eens tegen het licht gehouden. Zie de 2 pagina's: =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/EF6E8628CD2B47FDA459FF5A83C26D2C =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/C2E5091B7B9B4309800CE569875FF36F =================================================================== Jan van de Maas (archivaris J.J. van Dalen.) schrijft hier ook nog iets interessants over de toren. Nu noemt hij het de "Mennebrugstoren". Schrijffoutje? ... zetfoutje? ... ik weet het niet, maar hij schrijft hier ook iets interessants over het uurwerk. Bovendien gaat hij hier ook de stadspoorten af. Zie: =================================================================== https://proxy.archieven.nl/46/504140E695CA42BFA7FB8D0F41DDD6CF =================================================================== Daar je op de kadastrale kaart van 1825+ bij de brug op de kruising Vriesestraat en Binnengracht (Lenghenstraat) bij de brug "Minne Brug" geschreven ziet staan vind ik Minnebrugstoren ook wel voor de hand liggen, ook omdat de heer Van Dalen die gebruikte . Maar waar is nou die klok gebleven? De rechtbank?
Al met al veel theorieën, weinig concreets. Dus pin mij der niet op vast, I am just the messenger. Maar dat dat deel van de Vriesestraat in de 16e eeuw gewijd is, lijkt me gezien de bron dan weer wel heel waarschijnlijk. Misschien ook om een betere toegang tot de Vriesebrug te krijgen, want die zal ook ergens uit die tijd dateren. Op de kaarten van Van Deventer zijn in ieder geval nog helemaal geen bruggen over de Spuihaven getekend.
Dat brede stukje achterin de Vriesestraat is inderdaad opvallend en daar lees je niet vaak over. Volgens Lips p.457 en 458 was dit het gevolg van een 16e eeuws verbredingsproject in het kader van een voorgenomen stadsuitbreiding (de straat was toen 'gewijd'). In zijn karakter een opmerkelijk 20e eeuw-achtige ingreep. Curieus is ook die stadsuitbreiding waarover ik zo mogelijk nog minder gelezen heb.
Maar omdat ik dit dan wel een interessante opmerking vond en ik er niks van wist, is het lange antwoord: Matthys Balen er maar eens op nagelezen. Op folio 683 van volume 1 noemt hij de ‘Minrebroeders-, of Menne-Brugs-Torn’. Naar de Vriesestraat die ook de Minrebroedersstraat werd genoemd (folio 188). Dat dan weer naar het klooster gelegen aan de Voorstraat op de hoek met de Vriesestraat. Voor mijn gevoel wordt door Balen iets te veel met leestekens gespeeld, wat bij mij tot verwarring leidt. Ik kom uit op 3 naamsopties: Mennebrugstorn en Minrebroederstorn of Minrebroedersbrugtorn. Elders gebruikt hij ook nog Mennebrucxtoorn. Ik vind het moeilijk discussiëren met mensen die er al ruim 300 jaar niet meer zijn, maar ik zou dan toch uiteindelijk voor Minrebroederstorn / Minnebroerstoren kiezen. Vooral omdat de Mennebrug of Minnebrug aan de andere kant van het voorplein van de toren lag, kruising Vriesestraat met de Lenghenstraat. Ook daar is wel weer wat op aan te merken want zo onlogisch is de verbinding tussen toren en brug ook weer niet: de oude stadsmuur /stadswal liep langs de binnenzijde van de Binnengracht. De Mennebrug was dus ooit een brug van binnen naar buiten de stad. Daar bij die brug zal vast een toren hebben gestaan, de Mennebrugstoren. Het brede deel van de Vriesestraat lag toen buiten de stad. Ook niet zo onlogisch om daar dan je terechtstellingen te doen. Toen de stad werd uitgebreid tot de Spuihaven, en de stadsmuur opschoof, werd een nieuwe toren gebouwd bij de Vriesebrug. De oude Mennebrugstoren verloor zijn functie en verdween. Niet onlogisch dat de naam dan overging op die nieuwe toren. ‘Bij de Mennebrugstoren’ zal ook een plaatsaanduiding geweest zijn. Want ook nu is het nog steeds vreemd dat het plein tussen Lenghenstraat en Vriesebrug geen specifiekere naam heeft. Met ‘bij de Mennebrugstoren’ was dan voor iedereen duidelijk waar je moest wezen voor wat vermaak (= terechtstelling). Balen stelt ‘op welkers Voor-Pleyn ook was een Gerecht-plaats’. Al met al denk ik dat iedereen gelijk heeft. Vind ik het nog wel vreemd dat jouw terechte opmerking zo in de Beschrijving terecht is gekomen, want dat leest wel heel raar.
(Gesloopt in 1872. Was ook een plaats van terechtstelling.)